Przed nami zima - pora roku, podczas której poziom zanieczyszczenia powietrza często zagraża ludziom, a przebywanie na zewnątrz z powodu niebezpiecznie wysokiego stężenia szkodliwych pyłów w powietrzu może pociągać za sobą poważne konsekwencje zdrowotne. Smog! W skład smogu wchodzą szkodliwe związki chemiczne pochodzące zwykle ze spalania węgla, drewna, a nierzadko również z nielegalnego spalania odpadów – gumy, plastików, oklein meblowych. Trujący dym, powstały poprzez spalanie śmieci, zawiera tlenki węgla i azotu, metale ciężkie, dwutlenek siarki, chlorowodór, cyjanowodór, a także rakotwórcze związki zwane dioksynami. Te ostatnie są 10 tys. razy bardziej trujące od cyjanku potasu. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza w Polsce jest sektor mieszkalny, który tworzy tzw. „niską emisję”, na którą składają się spaliny pochodzące z kotłów i pieców na paliwa stałe w gospodarstwach domowych. Wszystko to zostaje przy samej powierzchni ziemi i jest przez nas wdychane. Proceder spalania śmieci, choć szkodliwy i nielegalny, jest niestety w Polsce powszechny, od najmniejszych miejscowości po ścisłe centra dużych miast.

W wojewódzkie śląskim 1 września 2017 roku zaczęła obowiązywać uchwała antysmogowa. Wraz z jej wejściem w życie musimy się liczyć z tym, że nie możemy już opalać naszych mieszkań mułem, węglem brunatnym, flotokoncentratami jak i wilgotnym drewnem. Mamy też czas do 2021 roku na wymianę wszystkich źródeł ciepła na kotły klasy „5” lub spełniające wymagania energoprojektu. Musimy mieć świadomość, że oprócz zakazów określonych w uchwale antysmogowej obowiązują nas także zapisy ustawy o odpadach, zgodnie z którą nie wolno nam spalać odpadów. Do pieca, oprócz taniego, niskokalorycznego mułu czy węgla brunatnego, nie powinno się również wrzucać polietylenu i politereftalanu, czyli plastikowych opakowań i butelek. Zakazane są także gumy i odpady gumowe (opony, uszczelki), tekstylia (tkaniny, dzianiny), odpady skórzane (obuwie, ubrania), PCV, PP (elementy kanalizacyjne, wodociągowe i inne z PCV i PP), papier i opakowania kartonowe bielone związkami chloru i z nadrukiem farb kolorowych (np. kolorowe czasopisma, kolorowe opakowania kartonowe) oraz drewno malowane, lakierowane i impregnowane (stare meble, opakowania drewniane).

Świadomość szkodliwości spalania złej jakości paliw i odpadów jest jeszcze niewystarczająca, jednak na szczęście coraz większa presja i odpowiedzialność społeczna pozwala odpowiednim służbom na podejmowanie skutecznych działań wobec osób spalających odpady. Karanie nie jest najważniejsze, liczy się przede wszystkim skuteczne uświadamianie i kształcenie w zakresie ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju w aspekcie przeciwdziałania niskiej emisji. Pracownicy sławkowskiego urzędu stawiają na szerzenie edukacji ekologicznej sprzyjającej wymianie informacji i wiedzy, podejmowanie długofalowych działań na rzecz ochrony środowiska i stosowanie ekologicznych rozwiązań. Istotnym zadaniem jest także propagowanie sposobów redukcji niskiej emisji oraz uświadomienie odbiorców odnośnie zagrożeń i następstw zdrowotnych powstających na skutek spalania odpadów, jak również ogrzewania budynków paliwami niskiej jakości.

Spalając odpady lub nie przestrzegając zapisów uchwały antysmogowej należy jednak mieć na względzie, że zgodnie z art. 24 Kodeksu wykroczeń grzywna wynosi od 20 zł do 5.000 zł, przy czym w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł, a jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy - 1000 zł. Organem uprawnionym do nakładania mandatów na podstawie art. 334 Prawa ochrony środowiska na gruncie aktualnego stanu prawnego jest Policja oraz Inspektor Ochrony Środowiska.

Wszystkich, którzy chcą żyć świadomie, jak i mieć wiedzę o stanie jakości powietrza odsyłamy na stronę urzędu miasta, gdzie w zakładce „Mieszkańcy – Czystość powietrza” na bieżąco będą publikowane ważne informacje na temat ochrony powietrza. Rzetelnym źródłem wiedzy jest także strona Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Katowicach, na której publikowane są komunikaty o jakości powietrza (www.katowice.wios.gov.pl). Natomiast dla wszystkich posiadaczy smartfonów nieocenioną pomocą będzie mobilna aplikacja „Jakość powietrza w Polce”, którą każdy może bezpłatnie pobrać i zainstalować na swoim telefonie. Aplikacja mobilna „Jakość powietrza w Polsce” jest oficjalną aplikacją Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Opiera się na automatycznych pomiarach prowadzonych w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ) wykonywanych przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska. Aplikacja prezentuje wyniki bieżących, godzinnych pomiarów stężeń poszczególnych zanieczyszczeń bezpośrednio z krajowej bazy danych jakości powietrza JPOAT 2,0. Aplikacja ta to szybki i łatwy dostęp do informacji dotyczących stanu jakości powietrza w Polsce. Umożliwia śledzenie na bieżąco zmian zachodzących w powietrzu w okolicy, zapewnia również zawsze najdokładniejsze wskazania stężeń zanieczyszczeń w powietrzu.