Kto prowadzi wycinkę?

Na terenie miasta zdecydowana większość lasów zarządzania jest przez Lasy Państwowe i Wspólnotę Leśną. To te podmioty są odpowiedzialne za prowadzone prace i to do nich należy zwracać się ze wszelkimi wątpliwościami w tej materii. Nadzór nad gospodarką leśną na terenie powiatu sprawuje starosta będziński. Dane kontaktowe do tych instytucji podane są na końcu artykułu. Nim jednak będziemy kontaktować się z odpowiednimi podmiotami, warto zapoznać się z informacjami podanymi poniżej. Informacje o tym, kto zarządza interesującym nas fragmentem lasu dostępne są w Banku Danych o Lasach - KLIKNIJ.

Dlaczego prowadzone są wycinki drzew?

Coraz częściej słyszymy głosy zaniepokojenia ze strony odwiedzających lasy, a dotyczą one głównie tematu wycinki drzew. Społeczeństwo przyzwyczajone jest do faktu, iż lasy w Polsce są w większości ogólnodostępne (lasy publiczne to 82% polskich lasów). Trudno zatem czasem zrozumieć, dlaczego często odwiedzane miejsca wypoczynku na łonie natury czy ulubione miejsca pełne grzybów w pewnym momencie zostają wycięte. Taka jest jednak kolej rzeczy, bowiem w większości przypadków, aby las mógł trwać, a następne pokolenia ludzi mogły z niego korzystać, leśnicy muszą prowadzić racjonalną gospodarkę leśną.

Leśnicy wycinają poszczególne fragmentu lasu w oparciu o plan urządzenia lasu, który to dokument narzuca maksymalną ilość drewna do pozyskania na każdy rok. Ilość ta wyliczana jest z kolei na podstawie szacunków przyrostu drewna na pniu, czyli ilości drewna, jaka jest w stanie „odrosnąć” w danym okresie. W polskich lasach wycina się co roku około 55% przyrostu rocznego, dlatego zasoby drzewne kraju wciąż rosną. Ma to ogromne znaczenie dla przyrody, klimatu, gospodarki wodnej, a w szczególności dla trwałości lasu. Dla porównania w innych krajach Europy wycina się 70%-80% tego, co przyrasta, w Szwajcarii nawet prawie 100%.

W lasach wykonuje się różne rodzaje cięć. Cięcia główne (rębne) są wykonywane w celu pozyskania drewna w drzewostanie dojrzałym do wyrębu. Cięcia pielęgnacyjne (czyszczenia, trzebieże) są wykonywane od faz najmłodszych do dojrzałości drzewostanu. Usuwanie drzew w tym okresie ma na celu eliminację drzew niepożądanych gatunków lub drzew o wadliwym pokroju. Cięcia przygodne i sanitarne polegają na usuwaniu drzew obumierających lub martwych, uszkodzonych przez szkodliwe czynniki biotyczne i abiotyczne. Wykonuje się je niezależnie od wieku drzewostanu.

Praktycznie we wszystkich lasach (z wyjątkami np. dotyczącymi stref ochrony ścisłej w Parkach Narodowych) prowadzi się prace leśne, a więc tak zwaną gospodarkę leśną. Cele i zasady prowadzenia prawidłowej gospodarki leśnej określone zostały w ustawie z dnia 28 września 1991 roku o lasach. W art. 8 tej ustawy zostały sformułowane zasady prowadzenia gospodarki leśnej, którą prowadzi się według zasad powszechnej ochrony lasów, trwałości utrzymania lasów, ciągłości i zrównoważonego wykorzystania wszystkich funkcji lasów, a także powiększania zasobów leśnych.

Gospodarka leśna w Lasach Państwowych prowadzona jest na podstawie planów urządzenia lasu, natomiast we wspólnotach leśnych na podstawie uproszczonych planów urządzania lasów, sporządzanych na okresy 10 lat. Wykonują je specjalistyczne jednostki, m.in. Biuro Urządzania Lasu i Geodezji Leśnej (BULiGL). Plany urządzenia lasu nadleśnictw, po konsultacjach z udziałem społeczeństwa, są zatwierdzane decyzją Ministra Klimatu i Środowiska, natomiast uproszczone plany urządzania lasu sporządzane dla wspólnot leśnych są zatwierdzane przez wojewodę. Nadzór nad gospodarką leśną w lasach niestanowiących własności Skarbu Państwa sprawuje starosta.

Przygotowanie planu urządzania lasu poprzedza zawsze dokładna inwentaryzacja i ocena stanu lasu. Leśnicy określają takie cechy lasu, jak struktura, budowa, wiek, skład gatunkowy, stan zdrowotny, warunki glebowo-siedliskowe itp. W działaniach przewidzianych do realizacji uwzględnia się cele gospodarki leśnej i funkcje, jakie pełnią lasy w urządzanym nadleśnictwie.

Przed sporządzeniem planu urządzenia lasu leśnicy dokładnie inwentaryzują zasoby leśne i oceniają stan lasu. Współczesne plany gospodarowania na terenach leśnych wykonuje się, wykorzystując najnowsze osiągnięcia techniki. Podstawowym narzędziem pracy jest tu leśna mapa numeryczna, która w sposób graficzny przetwarza i przedstawia dane zebrane podczas prac terenowych. Od lat w urządzaniu lasu stosuje się również coraz doskonalsze metody wykorzystywania zdjęć lotniczych i satelitarnych, które uzupełniają wyniki prac terenowych.

Aktualny plan urządzenia lasu sporządzony dla Nadleśnictwa Chrzanów obowiązuje do 2029 roku. Został on zatwierdzony decyzją ministra środowiska DL-WGL.4100.35.2020 z dnia 1 października 2020 r. Analogiczny dokument – uproszczony plan urządzenia lasu dla zasobów leśnych znajdujących się w zarządzie Wspólnoty Leśnej obowiązuje do 2025 roku.

Garść ciekawostek

W Polsce ze względu na strukturę własności możemy mówić o lasach państwowych (77,5%), lasach prywatnych (19,1%), lasach w parkach narodowych (2%), lasach gminnych (0,9%), lasach w zasobie własności rolnej Skarbu Państwa (0,3%) i innych lasach Skarbu Państwa (0,1%). Pod względem powierzchni lasów Polska znajduje się na 6 miejscu, a pod względem zasobów drzewnych na 4 miejscu wśród krajów Unii Europejskiej.

Z lasu, tak jak z pola, trzeba zebrać w odpowiednim momencie plony. Mówi się, że las rośnie długo. Dojrzałe sosny, a takich lasów mamy chyba w naszym rejonie najwięcej, po okresie około 80-100 lat zaczynają się po prostu starzeć.

Wiekowy las traci swoja stabilność, a drewno właściwości i zaczyna być podatne na choroby grzybowe. Osłabione w wyniku infekcji drzewa są atakowane przez szkodliwe owady. Drewno z takich drzew nie nadaje się już do budowy domów, ani nawet na opał. Część próchniejących drzew pozostawiana jest przez leśników. Takie drewno jest często siedliskiem życia różnych, niekiedy rzadkich, owadów takich jak: jelonek rogacz, pachnica dębowa, czy nadobnica alpejska. W związku z tym nie wszystkie drewno z lasu jest w Polsce zabierane. Fragmenty lasu przydatne dla ekosystemów, jako kępy starodrzewu lub  próchniejące drewno, pozostawiane są do naturalnego rozkładu. Oczywiście znajdują się one w miejscach oddalonych od szlaków turystycznych, tak aby nie stwarzały zagrożenia dla ludzi.

Dane kontaktowe do podmiotów odpowiedzialnych za prowadzenie prac związanych z prowadzeniem gospodarki leśnej na terenie Sławkowa:

Lasy Państwowe Nadleśnictwo Chrzanów
ul. Oświęcimska 31
32-500 Chrzanów
tel.: 32 623 23 40
fax: 32 623 41 54
chrzanow@katowice.lasy.gov.pl

Wspólnota Leśna Sławków
ul. Niwa 44
41-260 Sławków
tel.: 32 293 10 08; 607 792 020
wls44@interia.pl

 Starostwo Powiatowe w Będzinie - Wydział Środowiska i Leśnictwa
ul. Ignacego Krasickiego 17
42-500 Będzin
tel.: 32 368 07 77, 32 368 07 76
fax: 32 368 07 77
wos@powiat.bedzin.pl